Costa Blanca Magazine

RECLAME

Kasteel Xàtiva - geschiedenis van dichtbij aan de Costa Blanca

Wat nu een stenen ruïne is, was ooit een centrum van politieke macht centrum van politieke macht, gevangenis, toevluchtsoord - en een stille getuige van van de Europese geschiedenis. Het kasteel van Xàtiva is alles, maar een relikwie voor een decor in een prentenboek.

Het is een lange weg omhoog. De haarspeldbochten slingeren zich door pijnboombossen en rotsformaties tot het silhouet van het fort opdoemt tussen lage begroeiing en de eerste resten van de muur. Maar wie de moeite neemt, wordt beloond - niet met een toeristisch aha-moment, maar met echt materiaal voor geschiedenisfanaten. Het kasteelcomplex boven Xàtiva heeft de eeuwen niet alleen overleefd, het heeft ze ook helpen schrijven.

Twee forten, één ruggengraat: Castell Menor en Castell Major strekken zich als een ruggengraat uit over de bergrug. Iberische oorsprong, Romeinse funderingen, Moorse architectuur en christelijke verbouwingen en uitbreidingen - wat hier staat is een stenen palimpsest. Wat er bewaard is gebleven is verbazingwekkend: kantelen, torens, verdedigingswerken, kapellen, waterreservoirs - en ook een gevangenisvleugel waar eeuwenlang politieke tegenstanders werden opgesloten. Wie de smalle cellen binnengaat, beseft meteen dat deze muren niet alleen bedoeld waren als bescherming tegen vijanden, maar ook om macht te demonstreren.
Binnen is het minder romantisch dan in veel andere kastelen in Spanje. Xàtiva was nooit een decoratie, maar een machtsmiddel. Militaire efficiëntie in plaats van hoofse pracht en praal. Het Plaza de Armas was een paradeplaats, geen feestzaal. De kapel van Santa María - eenvoudig, functioneel. Alles ademt functie.

Naast de bouwsubstantie geeft het kleine kasteelmuseum ook inzicht in het gebruik van het complex. Modellen, kunstvoorwerpen en multimediastations laten zien hoe het kasteel door de eeuwen heen is veranderd en welke rol het heeft gespeeld in de geschiedenis van de regio - niet alleen strategisch, maar ook symbolisch.

En dan is er nog een naam die onlosmakelijk verbonden is met Xàtiva: Borja. De familie, later bekend onder de geïtalianiseerde naam Borgia, heeft hier haar wortels. Alfonso de Borja - paus Calixt III - en zijn neef Rodrigo, die als Alexander VI een van de meest beruchte pausen uit de kerkgeschiedenis werd, klommen vanuit Xàtiva op naar de hoogste rangen in Europa. Of ze daadwerkelijk in het kasteel zijn geboren wordt betwist, maar dat hun afkomst nauw verbonden is met de stad staat buiten kijf.

Vandaag de dag is het niet langer het Vaticaan dat Xàtiva bezoekt, maar wandelaars, schoolklassen en nieuwsgierige inwoners. Het kasteel is geen geheime tip - maar ook geen overvol ansichtkaartmotief. Het is toegankelijk, tastbaar - en het is geen museum, het is er een. Geen middeleeuws spektakel, maar een klein restaurant in het voormalige wachthuisje - met terras, panoramisch uitzicht en horecafaciliteiten. Als je door de hoofdingang gaat, kom je niet in een cliché terecht, maar in geschiedenis.

Het uitzicht vanaf Castell Major reikt ver en wijd. Maar het is niet zozeer het uitzicht als wel het inzicht dat deze plek bijzonder maakt. Iedereen die een halve dag investeert - met een waterfles, zonnehoed en een redelijk gezonde conditie - krijgt er iets voor terug: een gevoel van hoe complex, tegenstrijdig en gelaagd deze regio was en is.

Het kasteel van Xàtiva is geen plek om snel doorheen te lopen. Wie hier reist, komt een gevangenis, een eenvoudige kapel en een klein museum tegen - allemaal zonder gimmickry, maar met een duidelijke boodschap: dit ging over macht, controle en het dagelijks leven. Geen pracht en praal, geen pathos - gewoon geschiedenis die zich niet aan je opdringt, maar die je bijblijft.